Wat gaat er mee naar het strand? Tien tegen één dat er een emmertje en een schepje in de uitrusting zitten. Kuilen graven en kastelen bouwen… het houdt kinderen uren lang bezig. Want wat is er nou leuker dan lekker aanmodderen met water en zand. Het gaat om het plezier, niet om het resultaat, toch? Wel, dat is één manier om het te bekijken. Maar als je toch aan de slag gaat, waarom niet samen met de kids het allermooiste kasteel van het hele stand bouwen? Met torens en kantelen en wenteltrappen en een slotgracht gevuld met zeewater. Een kasteel dat de jaloezie van alle andere kastelenbouwers aan het strand opwekt.

Zandkastelen bouwen is méér dan een zomers tijdverdrijf. Het is een serieuze kunstvorm, waarin overal ter wereld cursussen worden gegeven en competities gehouden. In Amerika bestaat zelfs een Zandkasteel Universiteit, waar je bouwtechnieken kunt studeren en aan de slag gaat met professionele gereedschappen. Dat gaat misschien een beetje ver voor een vakantie, maar met onze korte cursus zandkastelen bouwen wordt je beslist de koning van strand.

In 4 stappen naar het mooiste zandkasteel van het strand

1. De bouwmaterialen

kinderen spelen met water en zand

Voor je zandkasteel heb je maar twee dingen nodig: zand en water. Maar het resultaat staat of valt met de manier waarop je deze twee grondstoffen gebruikt. Droog zand is ‘lui’. Het wil alleen maar gaan liggen en zich uitspreiden. Wanneer je water toevoegt, vormt dat bruggen die de zandkorrels met elkaar verbinden. Het zand plakt aan elkaar, waardoor je het in allerlei vormen kunt boetseren.

Hoe vorm je zand en water tot de juiste substantie? Begin met een berg zand te maken en giet er een emmer water over. Dan ga je mengen en stampen. Je kunt hiervoor een platte schop gebruiken of je handen en voeten. De truc is om het natte zand uit te laten lekken tot je een substantie krijgt die wel wat lijkt op cakebeslag. Nu heb je, als het goed is, het begin van je kasteel: een nog vormeloze hoop die je kunt vormen en kerven. Ook tijdens het bouwen blijf je het natte zand kneden, want zand is zwaarder dan water en als je het langer dan een paar minuten met rust laat zal het naar de bodem van je bouwplaats zinken.

2. Gereedschap

Net als elke vakman ben je zo goed als je gereedschap. Met een emmer, een zandschepje en een ijsstokje voor het kerven van details kun je jezelf uitstekend amuseren, maar voor een professioneel resultaat adviseren experts de volgende uitrusting:

  • Platte schop
  • Flinke emmer
  • Blad van een metaalzaag voor het grove werk
  • Plamuurmes om alles mooi glad af te strijken
  • Mes om trappen en andere details mee uit te snijden
  • Meloenballer om deuren en ramen te maken
  • Rietje om waar nodig overtollig zand weg te blazen
  • Penseel voor de fijne afwerking

3. De constructie

vader en zoon bouwen een zandkasteel

Een zandkasteel bouw je op uit basisvormen: torens, muren en bogen. Als je ze alle drie onder de knie hebt, kun je ze combineren tot elk bouwwerk dat je fantasie kan bedenken, van een luisterrijk sprookjesslot tot een grimmige roofridderburcht.

  • Torens kun je met de hand stapelen, laag voor laag, tot je de gewenste hoogte hebt bereikt. Naarmate je toren hoger wordt, moet je de constructie minder bewerken en geen neerwaartse druk uitoefenen, anders loop je de kans dat de hele handel in elkaar stort. Zo gauw het bouwsel er een beetje precair begint uit te zien, is het tijd om te stoppen. Een snellere manier om een toren te bouwen, is een emmer volscheppen met nat zand en deze op de bouwplek omkeren. Dan heb je in één keer de basisvorm.
  • Staan de torens op hun plaats, dan kun je aan de muren beginnen. De basistechniek voor het bouwen van muren verschilt van het bouwen van een toren. In plaats van te stapelen, vorm je klodders nat zand tussen je handen tot bouwstenen. Plop zo’n steen in de ruimte tussen twee van je torens en klop hem aan weerszijden aan met beide handen. Nadat je een steen hebt geplaatst, kan de volgende er bovenop. Herhaal dit proces totdat al je torens zijn verbonden door muren.
  • Bogen maken van nat zand lijkt moeilijk, maar als je de techniek eenmaal beheerst, kun je zelfs flinke overspanningen maken. Probeer eerst een boog tussen twee torens die dicht bij elkaar staan (maximaal 12 cm). Wanneer je de hoogte hebt bereikt waar je wilt dat de boog begint, schep je een handvol nat zand op. Plaats je andere hand als steun naast een van de torens in aanbouw, plop je handvol zand op de toren en schud een beetje, zodat de klodder over de rand in de richting van de andere toren zakt. Doe nu hetzelfde op de andere toren. Zo werk je heen en weer tussen de twee torens. Je moet omhoog bouwen, waarbij elke laag wordt ondersteund door de onderliggende laag. Wanneer de uiteinden heel dicht bij elkaar zijn, verbindt je ze met de sluitsteen – een laatste plof nat zand die de boog bij elkaar houdt. Bij het construeren van bogen is het belangrijk het zand niet samen te persen. Laat het stromen.
  • Als je de drie basiselementen onder de knie hebt, kun je eindeloos combineren. Voeg de torens samen met muren, trappen en sierlijke boogbruggen. Bekroon je kasteel met kantelen en puntdaken en luister het op met balkons en geheime tunnels…

4. De afwerking

kinderen zetten vlag op zandkasteel

Nu gaat je kasteel zijn definitieve vorm krijgen. In dit stadium heb je waarschijnlijk al een heel gezelschap bewonderende toeschouwers getrokken. Gebruik de gereedschappen die je tot je beschikking hebt om de afwerking aan te brengen in de vorm van deuren, ramen, trappen, kantelen en andere details.

Een paar tips

  • Werk altijd vanaf het hoogste punt naar beneden. Anders loop je het risico dat los zand het effect van de al bewerkte stukken verknoeit.
  • Ga niet in het zand zagen of hakken. Gebruik je gereedschap in lange, vloeiende bewegingen en houd het zoveel mogelijk in dezelfde hoek voor een glad resultaat.
  • Wees voorzichtig met wat je wegsnijdt en wegschraapt. Als je per ongeluk teveel weghaalt, is het niet eenvoudig om het zand weer terug te plaatsen.
  • Gebruik een plamuurmes en een penseel voor een super gladde afwerking.
  • En voor de finishing touch: omring je kasteel met een slotgracht en sier het op met schelpen, reepjes kleurige stof, vlaggetjes, speelgoedridders of jonkvrouwen… wat je fantasie je ook maar ingeeft.
Naar Blog overzicht